Bezpieczeństwo to kwestia podstawowa, zwłaszcza w przypadku budynków mieszkalnych, w których na co dzień przebywa duża liczba osób. Prawo polskie w określonych przypadkach nakłada na firmy odpowiedzialne za proces powstawania budowli obowiązek stosowania specjalnych rozwiązań w tym zakresie. Chodzi tu w szczególności o urządzenia zapobiegające pojawianiu się dymu czy instalacje służące oddymianiu klatek schodowych. Głównym celem jest bezpieczna ewakuacja mieszkańców, w przypadku zaistnienia zagrożenia. Kiedy rozwiązania dotyczące oddymiania klatek schodowych okażą się niezbędne i jakie urządzenia sprawdzają się w tej roli najlepiej? Wszystkie te kwestie poruszone są w poniższym tekście.
Rodzaje systemów oddymiających
Najpopularniejszym (a także najmniej skomplikowanym) rozwiązaniem z dziedziny oddymiania budynków są systemy grawitacyjne. Wykorzystują one naturalną właściwość gorących gazów do unoszenia się (proces nosi nazwę konwekcji). Wystarczy tylko zapewnić odpowiednie otwory wylotowe, przez które dym (cieplejszy od zwykłego powietrza) wydostanie się na zewnątrz. Istnieją bardziej skomplikowane rozwiązania, jak np. systemy nadciśnieniowe, jednak są one droższe i wymagają zastosowania zaawansowanych urządzeń. Wybiera się je w określonych przypadkach, w których tradycyjne instalacje się nie sprawdzają. W standardowych blokach mieszkalnych oraz innych budynkach wielokondygnacyjnych zazwyczaj jednak systemy grawitacyjne w zupełności wystarczą. Wszystko zależy od wstępnych analiz oraz wskazań specjalistów.
Oddymianie klatek schodowych – przepisy prawne
Aby podejść do tematu kompleksowo, należy szczegółowo przeanalizować dokumenty prawne odnoszące się do zasad bezpieczeństwa w budynkach mieszkalnych. Dwa podstawowe akty, w których znajdują się zapisy tworzące podstawę do wymagania instalacji systemów oddymiania to:
- ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane,
- Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów.
Pierwszy z wymienionych dokumentów narzuca konieczność stosowania rozwiązań, które zapewnią bezpieczną ewakuację oraz umożliwią działanie ekipom ratowniczym, a także pozwolą przetrwać osobom znajdującym się w budynku, podczas wystąpienia niebezpiecznej sytuacji. Drugi akt jest bardziej precyzyjny i wylicza techniczne środki zabezpieczenia przeciwpożarowego, na które składają się m.in. urządzenia lub inne rozwiązania, które służą do zapobiegania zadymieniu lub usuwaniu dymu z miejsc przeznaczonych do ewakuacji. Jakie budynki powinny mieć klatkę schodową wyposażoną w systemy oddymiające?
- Niskie, które zawierają strefę pożarową ZL II,
- Średniowysokie, ze strefą pożarową ZL I, II, III lub V.
Bardziej skomplikowana jest sytuacja budynków wysokich i wysokościowych, gdzie w zależności od sytuacji należy zastosować jedną lub dwie klatki schodowe oddzielone przedsionkami przeciwpożarowymi.
Oddymianie klatek schodowych – tylko w nowych budynkach?
Mówiąc o systemach oddymiania, często odnosi się do nowo powstających budynków, jednak i obecnie istniejące powinny zawierać rozwiązania zgodne z przepisami. Jeżeli nie spełniają nakładanych norm, muszą zostać poddane stosownym modyfikacjom. W każdym budynku należy zapewnić możliwość sprawnego oddalenia się z miejsca zagrożenia oraz zabezpieczenie klatki schodowej. Główna funkcja, jaką spełniają urządzenia zapobiegające zadymieniu to ochrona dróg ewakuacyjnych, a te powinny być drożne we wszystkich budowlach.
Składniki systemów oddymiania klatek schodowych
Klapy dymowe
Klapy dymowe to urządzenia, które łączą w sobie szereg różnych funkcji (których podstawowa wiąże się naturalnie z ich nazwą). Niemal każdy przedstawiciel tej grupy odgrywa również rolę świetlika dachowego. Wszystko dzięki temu, że powierzchnia górna pokryta jest przepuszczającą warstwą (wykonaną najczęściej z akrylu lub poliwęglanu). To pozwala rozjaśnić wnętrze klatki schodowej i zmniejszyć potrzebę korzystania ze sztucznego oświetlenia. W określonych przypadkach funkcję klap dymowych mogą spełniać również wyłazy dachowe. Jednak w tym miejscu najważniejsza jest kwestia bezpieczeństwa przeciwpożarowego.
Okna oddymiające
Okna dymowe różnią się od klap przede wszystkim konstrukcją. W zależności od rodzaju mogą być stosowane na stromych dachach lub na ścianach. Pełnią one funkcję zwykłych okien, podczas zagrożenia pożarowego automatycznie się uchylają, pozwalając szkodliwym substancjom na ulotnienie się na zewnątrz. Czy warto zdecydować się na nie, zamiast na klapy dymowe? Wszystko zależy tak naprawdę od specyfiki budynku oraz konkretnych potrzeb. Klapy mogą być bardziej uniwersalne oraz pełnić funkcję świetlików czy wyłazów, natomiast dużą zaletą okien jest wspomniana możliwość umieszczania na powierzchniach o dużym nachyleniu. Obydwa urządzenia da się podłączyć do instalacji przeciwpożarowych, które służą do automatycznego uruchamiania siłowników odpowiedzialnych za otwieranie i zamykanie klap i okien oddymiających.
Czujniki oraz instalacje elektryczne
Aby oddymianie przebiegało sprawnie i możliwe było zabezpieczenie dróg ewakuacyjnych, potrzebny jest kompleksowy system, który wykryje zagrożenie i uruchomi urządzenia umożliwiające sprawną akcję ratowniczą. Podstawę stanowią tu czujniki, które mają za zadanie przekazać informację o pojawieniu się dymu lub innych szkodliwych substancji. Zostaje ona przeanalizowana i przesłana do centrali, a następnie do odpowiednich urządzeń oddymiających, które otwierają się po to, by pozbyć się nadmiaru niebezpiecznych gazów. Wentylacja klatek schodowych to w końcu klucz do sprawnej ewakuacji budynku.
Podsumowanie
Urządzenia oddymiające montowane w klatkach schodowych to przede wszystkim ochrona mieszkańców w przypadku wystąpienia niebezpiecznych sytuacji spowodowanych pożarem lub ulatnianiem się szkodliwych substancji. Celem jest zabezpieczenie dróg ewakuacyjnych oraz umożliwienie sprawnej akcji służb. To właśnie klatki schodowe są miejscem służącym do oddalenia się od punktu zagrożenia. To jednak nie wszystko. Drugą istotną funkcją omawianych systemów jest efektywna wentylacja w budynku, która pozwala na komfortowe użytkowanie tej przestrzeni przez osoby z niego korzystające. Zapraszamy do zapoznania się z ofertą firmy PBM, która dostarcza urządzenia zapobiegające zadymieniu klatki schodowej, takie jak klapy i okna oddymiające, wyposażone w automatyczne systemy otwierania.
