Klapy dymowe znajdujące się na dachu budynku to podstawowe elementy, które składają się na systemy oddymiania w nowoczesnym budownictwie (ale nie tylko). W kontekście dbania o bezpieczeństwo warto zadać sobie pytanie, kiedy należy stosować takie urządzenia. Czy ochrona zapewniana przez nie jest wystarczająca? Co stanowią o klapach dymowych przepisy prawa polskiego? Czym się charakteryzują instalacje wyposażone w opisywane mechanizmy? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdują się w poniższym artykule.
Co to są klapy dymowe?
Klapy dymowe to urządzenia, których zadaniem jest efektywna wentylacja budynków mieszkalnych, użyteczności publicznej oraz wszelkich budowli (w tym przemysłowych), w których przebywający w środku ludzie mogą być narażeni na niebezpieczeństwo spowodowane skutkami ewentualnego pożaru. Głównym ich celem jest zabezpieczenie dróg ucieczki i umożliwienie sprawnej ewakuacji budynku. W razie pojawienia się ognia największym problemem jest zazwyczaj dym, który znacznie utrudnia wydostanie się na zewnątrz. Wykorzystywanie klap dymowych to bardzo popularny i skuteczny sposób na oddalenie ryzyka.
Klapy dymowe – kiedy stosować?
Przepisy prawne w Polsce jasno regulują, w przypadku jakich budynków konieczne jest stosowanie urządzeń oddymiających. Tutaj sytuacja zależy od ich wysokości oraz typu stref pożarowych, jakie zawierają. Pełna rozpiska znajduje się w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (paragrafy: 245, 246 i 247). Choć nigdzie nie ma mowy bezpośrednio o klapach dymowych, to są one urządzeniami najczęściej wybieranymi w przypadku grawitacyjnych systemów oddymiających, które zaś stanowią najbardziej rozpowszechnioną formę tego typu instalacji. Dlaczego tak jest?
Systemy grawitacyjne są zwyczajnie najmniej skomplikowane, a spełniają swoją funkcję w stu procentach. Ich działanie opiera się o zjawisko konwekcji, czyli naturalnej własności cieplejszych gazów do unoszenia się. Jeżeli zapewni się odpowiednią wentylację wewnątrz klatki schodowej, dym uleci przez otwarte klapy i pozwoli na przeprowadzenie sprawnej ewakuacji. Klapy dymowe nadają się zatem do większości systemów montowanych w blokach mieszkalnych oraz innych budynkach. Z tego wynika ich popularność na rynku rozwiązań przeciwpożarowych.
Dodatkowo warto pamiętać, że klapy oddymiające nadają się do montowania na płaskich dachach lub powierzchniach o niewielkim nachyleniu. Gdzie zatem najczęściej wykorzystuje się klapy dymowe?
- W blokach mieszkalnych, jako element systemów oddymiania klatek schodowych,
- W obiektach przemysłowych, fabrykach, halach magazynowych
- W budynkach użyteczności publicznej, biurach, urzędach,
- W obiektach handlowych, marketach,
Klapa oddymiająca – jak to działa?
Aby systemy oddymiania działały sprawnie, najczęściej wykorzystuje się instalacje pozwalające na automatyczne uchylanie klap dymowych. Na samym początku drogi znajdują się czujniki, które wykrywają pojawienie się dymu lub innych szkodliwych gazów. Przekazują one informację dalej, w efekcie czego uruchamiają się mechanizmy w klapach, które znajdują się w strefach zagrożenia. Dzięki takiemu rozwiązaniu można mieć pewność, że zapewnione zostanie bezpieczeństwo mieszkańców czy osób przebywających wewnątrz budynku. Klapy można oczywiście otworzyć również ręcznie, dzięki czemu nawet w przypadku awarii systemu, możliwe jest zabezpieczenie przeciwpożarowe.
Rodzaje klap dymowych
Klapy oddymiające mogą występować w wielu różnych formach. Tak naprawdę mówiąc o takiej klapie można mieć na myśli raczej pewną funkcjonalność, którą charakteryzuje się szereg urządzeń niż konkretny produkt. Omawianą rolę może odgrywać bowiem zarówno świetlik dachowy, jak i wyłaz czy otwierany element pasm świetlnych. Najważniejsze jest to, by dany element posiadał siłownik podłączony do instalacji, tworząc wspólnie system oddymiania w danym pomieszczeniu. Jaki wybór będzie najlepszy? Tutaj wszystko zależy od indywidualnych potrzeb. Wyłazy dachowe umożliwiają bezpieczne wychodzenie na dach, pełniąc również funkcję świetlika — czyli rozjaśnianie wnętrza budynku światłem słonecznym. Pasma świetlne mają tę zaletę, że charakteryzując się większą powierzchnią, dają dużo lepsze efekty. Jeżeli natomiast nie potrzeba aż tak daleko sięgających możliwości, decyzja o wyborze klapy dymowej w tradycyjnej postaci — z przepuszczającym akrylem lub poliwęglanem na powierzchni górnej, będzie całkowicie wystarczająca.
Pozostałe urządzenia oddymiające
Klapy dymowe montowane na dachu to nie jest naturalnie jedyne rozwiązanie służące oddymianiu budynków. W przypadku stromego dachu możliwym wyjściem są specjalne okna, które tak samo, jak klapy, otwierają się automatycznie na wypadek zagrożenia. Tutaj już wszystko zależy od rodzaju danego budynku oraz możliwości technicznych. W przypadku bardziej skomplikowanych wnętrz, w których systemy grawitacyjne mogą się nie sprawdzać, stosuje się inne rozwiązania, m.in. oddymianie nadciśnieniowe. Urządzenia oraz materiały są w tym przypadku jednak droższe, a zasady montażu bardziej skomplikowane. Jeżeli tylko sytuacja pozwala na wykorzystywanie wcześniej opisywanego systemu, warto korzystać właśnie z niego.
Podsumowanie
Aby ochrona budynku przed skutkami pożaru była kompleksowa, należy przeanalizować dokładnie istniejącą sytuację i rozważyć montaż nowoczesnych systemów oddymiających. Klapa dymowa to nie tylko urządzenie zabezpieczające — liczy się również wentylacja pomieszczenia. Zastosowanie konstrukcji z siłownikiem, elektryczne sterowanie oraz integracja z instalacją wchodząca w skład całościowych systemów przeciwpożarowych zapewnia bezpieczeństwo na najwyższym poziomie. Wyrównywanie poziomu temperatury, odprowadzanie nadmiaru ciepła oraz oczyszczanie powietrza to główne funkcje klapy dymowej. Wykorzystanie tych właściwości wpływa na komfort i zabezpieczenie mieszkańców, pracowników oraz pozostałych osób.
